Dzieciństwo Narcyza, Jak powstaje narcyzm?
Czasami wydaje się to zupełnie coś abstrakcyjnego i nawet do głowy nam nie przychodzi, że w naszym środowisku mamy do czynienia z osobą zaburzoną nartystycznie i to się może okazać się nasz partner nasze dziecko nasza najlepsza przyjaciółka sąsiad, może to się okazać ktoś kogo uwielbiamy i oglądamy na Instagramie i podziwiamy niezwykłość takiej osoby jesteśmy święcie przekonani, że ta osoba jest normalna, z uwielbieniem chłoniemy wszystko co publikuje. To są same chwytliwe hasła, teksty które publikuje chwytają nas bardzo za serce i staje się lepem na wszystkie te pogubione osoby, ciągnie do siebie jak magnez. Osoby, które krytykuje poniża, ocenia to już jest sygnałem do tego, że siebie stawia wyżej, że jest kimś lepszym. Taką osobą może być twój szef, menedżer w firmie który swoim zachowaniem tak eksploatuje energię każdego z pracowników, że mają tego dość, tracą zapał do pracy motywacje a każde spotkanie z daną osobą wywołuje dreszcz na plecach, może to być bardzo sprytny przebiegły celebryta, który otacza się wyłącznie ludźmi tak zwanej wysokiej półki lub wielkiego świata i jeździ świetnymi samochodami mieszka w pięknym domu otoczony jest ludźmi sukcesu pięknem tego świata i nic nie robi tylko żyje, może to być twoja przyjaciółka, która nigdy nie słucha która zawsze mówi tylko o sobie i skupia uwagę na sobie, która uzależnia Ciebie od swoich nastrojów, która wykorzystuje twoją słabość, twoją wrażliwość, delikatność, twoją empatię dla pozyskania energii. W jej zachowaniu brakuje refleksji życzliwości i potrafi ci wmówić, że to wszystko co robi jest w dobrym tego słowa znaczeniu dla dobra waszej relacji, i to działa, zauważ to. Przyjrzyj się uważnie swojemu środowisku, jakimi ludźmi się otaczasz z jakimi ludźmi czujesz się dobrze, swobodnie w spokojnie a w jakim towarzystwie budzą się w tobie emocje, które w pierwszym kontakcie nie rozumiesz z jakiego powodu, ale wiesz, że twój organizm nie czuje się z tym dobrze, może ściska cię w gardle, czujesz napięcie w plecach, może boli cię żołądek, cokolwiek odczuwasz przyglądanie się temu i zaobserwuj czy zawsze jest tak w towarzystwie tej osoby. Zastanów się czy możesz się wyrazić w tym związku w tej relacji czy możesz powiedzieć to co naprawdę myślisz czy możesz podzielić się tym co czujesz, czy jeśli nawet odważysz się to zrobić to czy jesteś wysłuchana czy ktoś reaguje na twoje prośby na twoje pragnienia czy zwraca uwagę na to czego Ty potrzebujesz.
Jeśli staniesz się uważny i rozglądniesz wokół to naprawdę zauważysz, że w naszej kulturze nie brakuje Narcyzów. Niektórych łatwo zauważyć są dość wyraźni, błyszczący, głośni, to jest osoba, która kojarzy nam się najczęściej z gwiazdorstwem. Jednak nie tylko osoby, które gwiazdorzą i chcą błyszczeć i chcą być na świeczniku są osobowością narcystyczną również takie osoby, które są ciche spokojne które są takie biedne nieszczęśliwe które wchodzą w rolę ofiary i trzeba się nimi zająć zaopiekować, pomyśleć za niego, wyprasować mu zawsze koszulę, poszukać mu pracy, zawsze mu współczuć, kiedy będzie miał nieskończoną liczbę różnych uwag do życia, kiedy będzie oskarżał cały świat o to coś złego się mu przytrafia. I niech cię nie zwiedzie cicha osobowość, trochę nawet ukrywanie się przed światem, to cechy narcyza ukrytego który jest jednym z najtrudniejszych narcyzów do wykrycia. Pozornie wydawać się będzie że potrzebuje pomocy i wsparcia więc naciśnie guzik osoby wrażliwej, pomocnej. Tak, niestety, ale osoby bardzo empatyczne ciągną do siebie narcyzów, bo one mają w sobie potrzebę zaopiekowania się, potrzebę myślenia za kogoś, potrzebę bycia ratownikiem być może dlatego, że często w swoim dzieciństwie taką rolę odgrywały. Takie osoby w dzieciństwie nauczyły się, że rola ratownika przynosi im korzyści w postaci pochwały docenienia, akceptacji, przynależności, wtedy czuły się potrzebne, tak działanie w roli ratownika na dłuższą metę bardzo zaburzyło wartość dziecka, co jest też powodem przeniesienia tej roli na swoje dorosłe życie, na swoją relację z partnerem i tu sidła zastawia narcyz.
Dziś na prośbę kliku kobiet chciałabym wrócić do dzieciństwa narcyza, ponieważ przewijało się dość często pytanie o to jakie są zagrożenia w dzieciństwie, jak wychowujemy nasze dzieci, jak ustrzec się tego, żeby nie wychować narcyza i co możemy zrobić, żeby uniknąć wychowania dziecka z zaburzeniami narcystycznymi. Jeśli to temat dla Ciebie przeczytaj do końca i zostaw mi swój komentarz. Jeśli potrzebujesz indywidualnej konsultacji to wszystkie informacje znajdziesz tutaj.
Każdemu z nas wydaje się, że dobrze wychowujemy swoje dziecko, że kształtujemy w nim pozytywną postawę, wysoką samoocenę, uczymy je jak mieć poczucie własnej wartości, robimy to w głębi przekonani, że są to niezbędne rzeczy do tego, żeby dziecko osiągnęły w życiu sukces, żeby czuło się dobrze we własnej skórze, żeby z łatwością nawiązywało kontakty.
Każdy z nas chce swojemu dziecku dać najwięcej i najlepiej, każdy chce je ustrzec przed swoimi błędami, rodziców naszych, czyli dziadków i dać swojemu dziecku wszystko to czego sami nie dostaliśmy w dzieciństwie i to jest w porządku i wszystko jest dobrze do momentu, kiedy zauważasz, że to co zrobiłaś, zrobiłeś źle wpływa na twoje dziecko.
I te wszystkie twoje: jesteś najlepszy, najlepsza, najpiękniejsza, inni się mylą tylko ty masz rację, jesteś taka inteligentna, bystra, piękna, inni nie poznali się na tobie, są głupi. Te wszystkie zdania, które wypowiadasz do dziecka wtedy, kiedy poniosło porażkę mówisz, że to nie jego wina, że to inni go źle ocenili, nie pozwalasz mu myśleć, że jakakolwiek porażka może być jego winą, również wtedy utrzymujesz go w przekonaniu, że on nie zrobił nic złego tylko inni zrobili coś jemu. Kiedy zafiksujesz się na swoim dziecku, to budujesz w nim poczucie, że on jest zawsze lepszy od tego kogoś, budujesz w nim przekonanie, że można się tak wyrażać o innych ludziach, że można nie zwracać uwagi na innych, na to co czują inni i nie przejmować się zdaniem innych ludzi. Jeśli mówisz do dziecka ciągle jaki jest piękny, cudny, jakie ma piękne oczy, jak pięknie wygląda to oczywiście, że masz w głowie to, że nie chcesz, żeby dziecko miało kompleksy, chcesz, żeby myślał o sobie najlepiej, jak również masz w sobie przekonanie, że ono tym cudem jest naprawdę dla Ciebie.
Środowisko psychologów jest dość podzielone, ponieważ jedni uważają, że w ten sposób rozpieszczanie dziecka dawanie mu zbyt wielu pozytywnych komunikatów: że jesteś najlepszy najmądrzejszy, nikt ci nie dorówna! powoduje, że u dziecka zaczyna się zmieniać jego obraz samego siebie. Zniekształca się obraz samego siebie i dziecko zaczyna dostrzegać siebie właśnie przez pryzmat tego co słyszy i jak gąbka chłonie wszystkie komunikaty które do niego płyną. Wszystko co jest do niego mówione na jego własny temat zostaje zassane tylko po pewnym czasie, kiedy wiecie, jak zachowuje się gąbka, kiedy jest pełna wody i już więcej jej nie przyjmie, więc zaczyna to się wszystko z niej wylewać najpierw po kropelce a potem zaczyna to spływać już nie może przyjąć więcej i to jest ten moment, kiedy dziecko nabiera takiego przekonania o swojej doskonałości i tak bardzo się ugruntowuje w przekonaniu tym czym nasiąkła. Zniekształcony obraz scala się z dzieckiem i staje się on jednym, wypaczonym obrazem samego siebie. Natomiast inni uważają, że dzieci, które nie dostawały w swoim dzieciństwie pozytywnego stymulowania, nie dostawały tej troski, uwagi, wsparcia, czy nie były doceniane przez rodziców to w przyszłości próbują rekompensować sobie ich brak. Jeżeli tego nie dostały to same zaczynają tworzyć lepszy obraz samego siebie, trochę taki mechanizm obronny – nikt mnie nie kocha nikt mnie nie lubi, więc ja będę lubić się aż ponad miarę i to jest moment, kiedy łatwo przesadzić, jak ze wszystkim. Można przekroczyć granice, można być tym dzieckiem, które już jest przesycone pozytywnym komplementowaniem, przekonanym o swojej wielkości o swojej doskonałości lub tym odrzuconym, niekochanym czasem maltretowanym i dręczonym psychicznie.
Ciekawe badania przeprowadzono w Amsterdamie przez Ediego Brumelana na dzieciach w wieku 7-12 lat badanie trwało około 2 lat, polegało na tym, że regularnie rozmawiano z dziećmi ich rodzicami i sprawdzano jak pozytywne myśli na swój temat wpływają na dzieci a także też przyglądano się rodzicom w tej relacji. W wyniku tego badania, naukowcy doszli do wniosku, że faktycznie przesadna troska rodziców a nie brak miłości jest częściej przyczyną narcyzmu. Zwróć uwagę na to co mówię nadmierna troska, przesadna troska, przesadne pompowanie w to dziecko pozytywnych przekonań na swój temat, przekonań wielkościowych: jesteś najlepszy, najmądrzejsza, najlepsza, to nie twoja wina wszyscy są durni tylko ty jesteś mądra – jest gorszy w aspekcie narcystycznych zaburzeń jak brak miłości. Zazwyczaj uważa się że tylko brak miłości ze strony rodziców może prowadzić do jakichś poważnych zaburzeń osobowości dziecka, natomiast okazuje się że nadmierna troskliwości, nadopiekuńczość, pompowanie pochwał, może być jeszcze gorsza dla dzieci w aspekcie zaburzenia narcystycznego, który ma wiele odmian od jawnego, scenicznego po ukrytego, cichego i niepozornego i zarówno każde z nich może być ściśle powiązane z zaburzeniem psychopatycznymi więc jakby nie było, patrząc na wyniki tych badań warto zachować zdrową równowagę. Oczywiście, nie można zapomnieć o tym, że nie okazywanie emocji, uczuć oraz nadmierna kontrola jest odpowiednim modelem dla wychowania dziecka, bo to nieprawda, to są modele, które mają bardzo negatywny wpływ na małego człowieka. Jak również warto też pamiętać, że nie tylko rodzice są odpowiedzialni za narcyzm dziecka, ponieważ składa się na też wiele czynników, wiele indywidualnych cech charakteryzujących osobowość dziecka. Warto jednak słuchajcie na wszystko brać taką poprawkę, być bardzo ostrożnym w etykietowaniu, bardzo ostrożnym w wyciąganiu pochopnych wniosków, więc warto przyjrzeć się, jeżeli jesteś młodym rodzicem czy babcią, dziadkiem, który uczestniczy w procesie wychowania dziecka to warto przyjrzeć się i zacząć modelować właściwe komunikaty, kiedy mówisz do dziecka, że jesteś najlepszy – to może warto by było przekształcić w komunikat – wypadłeś super, świetnie ci to poszło, widzę, że włożyłeś w to bardzo dużo pracy. Jestem z ciebie bardzo dumna. To jest zdecydowanie lepszy komunikat.
Zamiast komunikatu: jesteś najpiękniejsza, pięknie wyglądasz, jesteś… moja księżniczka i zaczynamy skupiać się tutaj na cechach zewnętrznych powiedzieć do dziecka, że ma na przykład ładne włosy, ale przy tym zwrócić uwagę, że inna osoba ma piękne oczy, piękny głos, żeby uczyć dziecko tego, że każde dziecko, każdy człowiek ma w sobie coś wyjątkowego, coś pięknego.
Świadome przekształcanie komunikatów jest naprawdę bardzo ważne więc zwróćmy na to uwagę, żeby nie powiedzieć do dziecka, kiedy wraca zawiedziony ze szkoły, bo dostała 3, że ktoś go nie docenił, bo się nie zna i jest głupi, tylko powiedz dziecku, że – ok tym razem się nie powiodło, zobaczmy co możemy zrobić następnym razem, może następnym razem przygotujesz się do lepiej do tego i powiedzieć mu, że wierzysz w niego, że mu ufasz, że da radę zrobić to lepiej. Bardziej eksponować to, że doceniasz jak Twoje dziecko pracuje nad czymś, widzisz jakie masz talenty, słyszysz jakie ma potrzeby. To co najlepszego możemy z tym zrobić, to popracować z dzieckiem nie uczyć konkurencji za wszelką cenę, nie budować w nim tego poczucia wyższości nad inni i być uważnym, obiektywnym, nie ignorować, ponieważ takie zachowania są już widoczne w przedszkolu. Wyraźnie widać, które dzieciaki mają cechy dominanta czy uważają się za lepsze. Ja rozumiem twoje uczucie, że to są dzieci czy wnuki i kochasz je najbardziej na świecie i jesteś na ich punkcie zafiksowana, ale przez czujność i uważność nie dopuścimy by krzywdziły innych i siebie, bo wiecie o tym, że narcystyczna osoba to nie jest osoba szczęśliwa, to jest osoba, która ciągle ma w sobie pustkę i ciągle goni za czymś nie do osiągnięcia. To jest emocjonalna studnia bez dna, to jest osoba, która nigdy nie może się wypełnić energią, która nigdy nie jest wystarczająco zadowolona, która bardzo często szuka winy na zewnątrz i oskarża inne osoby wchodząc w rolę ofiary, to jest osoba, która pozbawiona jest empatii, współczucia, zrozumienia dla innych, poszanowania granic, więc niech nam się nie wydaje, że to jest wspaniałe wychować dziecko, które ma poczucie tego, że jest szczególne wyjątkowe, bo lepsze od innych. Wiem, że wszyscy robimy to w dobrej wierze, ale nie do końca jest to dobra dobry efekt dla naszego dziecka.
Ewa pytała o to skąd się bierze narcyzm więc myślę, że wyjaśniłam pokrótce jakie modele wychowania wpływają na to, że nasz Narcyz kwitnie. Pamiętajcie o tym, że on nie tylko bierze się z zachwalania dziecka, ale również z nadmiernej krytyki i kontroli, czyli środowiska, w którym się wychowuje.
Osoby narcystyczne bywają w pewnym sensie zakochane same w sobie dokładnie żebyśmy zrozumieli, że to jest w pewnym sensie, ponieważ z jednej strony wyolbrzymione poczucie wartości własnej, czyli ten blichtr, którego potrzebują lub zaniżone poczucie wartości własnej jest dla nich strategią kompensacyjną często wywyższają się tylko po to, żeby samemu we własnych oczach spojrzeć na siebie przychylnym wzrokiem. Narcyz nie kocha siebie On kocha tylko swoje odbicie w lustrze wody, ale już o tym więcej opowiadam w innych filmach na kanale YouTube, podcastach oraz artykułach do których cię serdecznie zapraszam.
